Παν. Τσαλδάρη 17Α & Κίμωνος 6 στο Μαρούσι. (ΤΚ: 15122, πλησίον ΗΣΑΠ)

Η αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα του γάμου του άρθρου 1400 ΑΚ

Συνοπτική παρουσίαση

· Η αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα υπάρχει η δυνατότητα να προταθεί μόνο μετά τη λύση του γάμου με αμετάκλητη δικαστική απόφαση.

· Για τη συγκεκριμένη αξίωση θα πρέπει να υφίστανται οι ακόλουθες προϋποθέσεις:

· α) λύση (διαζύγιο) ή ακύρωση του γάμου ή συμπλήρωση τριετούς διάστασης των συζύγων,

· β) η αύξηση της περιουσίας του υπόχρεου στο διάστημα μεταξύ της τέλεσης του γάμου και της λύσης αυτού με διαζύγιο,

· γ) να υπάρχει συμβολή, με οποιονδήποτε τρόπο του δικαιούχου συζύγου στην αύξηση της περιουσίας του υπόχρεου και

· δ)να υπάρχει αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ της συμβολής του δικαιούχου και της αύξησης της περιουσίας του υπόχρεου.

· Ο νόμος έχει εισάγει το μαχητό τεκμήριο για το μέγεθος της συμβολής του δικαιούχου συζύγου στη περιουσία του υπόχρεου στο 1/3 της επαύξησης. Η συμβολή λοιπόν του ενός συζύγου τεκμαίρεται στο 1/3 εκτός αν αποδειχτεί μεγαλύτερη ή μικρότερη ή καμία συμβολή.

· Αρμόδιο δικαστήριο για την εκδίκαση της αξίωσης συμμετοχής στα αποκτήματα του γάμου είναι το Μονομελές Πρωτοδικείο.

Αναλυτική παρουσίαση

Οι περιουσιακές σχέσεις των συζύγων διέπονται από το σύστημα της περιουσιακής αυτοτέλειας σύμφωνα με το άρθρο 1397 ΑΚ. Ο νομοθέτης για να αποκαταστήσει την αδικία που υφίσταται ο σύζυγος που έχει αναλάβει μόνο τις οικιακές εργασίες από το σύστημα της περιουσιακής αυτοτέλειας εισήγαγε την αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα του γάμου.

Η συγκεκριμένη αξίωση μπορεί να προταθεί μετά τη λύση του γάμου (διαζύγιο), ενώ για το διάστημα της συμβίωσης χρησιμοποιείται ως βάση διεκδίκησης ο αδικαιολόγητος πλουτισμός των άρθρων 904 επ. ΑΚ. Για να γεννηθεί η αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα θα πρέπει να συντρέχουν οι ακόλουθες προϋποθέσεις σύμφωνα με το άρθρο 1400 ΑΚ: α) λύση (διαζύγιο) ή ακύρωση του γάμου ή συμπλήρωση τριετούς διάστασης των συζύγων, β) η αύξηση της περιουσίας του υπόχρεου στο διάστημα μεταξύ της τέλεσης του γάμου και της λύσης αυτού με διαζύγιο, γ) να υπάρχει συμβολή, με οποιονδήποτε τρόπο του δικαιούχου συζύγου στην αύξηση της περιουσίας του υπόχρεου και δ)να υπάρχει αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ της συμβολής του δικαιούχου και της αύξησης της περιουσίας του υπόχρεου. Ας εξετάσουμε αναλυτικά κάθε μια προϋπόθεση για τη γέννηση της αξίωσης συμμετοχής στα αποκτήματα.

Διαβάστε Επίσης  Ασφαλιστικά μέτρα διατροφής συζύγου

Το άρθρο 1400 ΑΚ εφαρμόζεται σε κάθε περίπτωση λύσης του γάμου είτε με διαζύγιο είτε λόγω θανάτου. Σε περίπτωση αφάνειας του υπόχρεου συζύγου, ο δικαιούχος μπορεί να αξιώσει συμμετοχή στα αποκτήματα μετά από τη τελεσίδικη απόφαση που βεβαιώνει την αφάνεια. Επί διαζυγίου ή ακύρωσης του γάμου η αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα μπορεί να προταθεί από τότε που γίνεται αμετάκλητη η σχετική δικαστική απόφαση σύμφωνα με τα άρθρα 1381 και 1438 ΑΚ. Σε περίπτωση συναινετικού διαζυγίου η αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα γεννάται μετά από τη κατάθεση του αντιγράφου της συμβολαιογραφικής πράξης του συναινετικού διαζυγίου στο ληξιαρχείο σύμφωνα με το άρθρο 1441 παρ. 5 ΑΚ. Δεν ενδιαφέρει το νόμο για τη γέννηση της αξίωσης ούτε η υπαιτιότητα, ούτε ο λόγος διαζυγίου. Αν έχει συμπληρωθεί τριετής διάσταση μπορεί να προταθεί η αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα, με τη προϋπόθεση να μην έχει επαναληφθεί η συμβίωση μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα καθώς σε περίπτωση επανάληψης της συμβίωσης για κάποιο ικανό χρονικό διάστημα, θα αρχίσει νέα διάσταση χωρίς να υπολογίζεται ο προηγούμενος χρόνος. Φυσικά, δε προσμετρώνται οι μικρές διακοπές που έγιναν ως προσπάθεια αποκατάστασης των σχέσεων ανάμεσα στους συζύγους. Στη δεύτερη προϋπόθεση της αξίωσης συμμετοχής στα αποκτήματα αναφέρεται η επέλευση αύξησης της περιουσίας του υπόχρεου συζύγου. Ως αύξηση της περιουσίας νοείται η βελτίωση των οικονομικών του συζύγου είτε με την αύξηση του ενεργητικού της περιουσίας του, είτε με τη μείωση του παθητικού. Για τον προσδιορισμό της αύξησης της περιουσίας του υπόχρεου συζύγου, γίνεται υπολογισμός της περιουσιακής κατάστασης του συζύγου σε δύο διαφορετικά χρονικά σημεία. Υπολογίζεται η περιουσία του κατά τη τέλεση του γάμου (αρχική περιουσία) σε σχέση με τη περιουσία του κατά το χρονικό διάστημα της λύσης ή ακύρωσης του γάμου ή συμπλήρωσης της τριετούς διάστασης (τελική περιουσία). Εκ της συγκρίσεως αυτής θα κριθεί αν υπάρχει αύξηση της περιουσίας του υπόχρεου συζύγου και ως εκ τούτου αν μπορεί να γεννηθεί η αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα του δικαιούχου συζύγου. Σημαντικό είναι να επισημανθεί πως σύμφωνα με το άρθρο 1400 παρ. 3 ΑΚ τα αποκτήματα του υπόχρεου συζύγου από δωρεά, κληρονομιά, κληροδοσία ή από διάθεση των αποκτημάτων από αυτές τις αιτίες δε περιλαμβάνονται στη περιουσιακή επαύξηση και δεν είναι δεκτικά αξίωσης συμμετοχής στα αποκτήματα. Ως συμβολή του δικαιούχου στην αύξηση της περιουσίας του υπόχρεου συζύγου νοείται σύμφωνα με το άρθρο 1400 παρ. 1 εδ.α΄ΑΚ η συμβολή με οποιονδήποτε τρόπο. Η συμβολή του δικαιούχου μπορεί να είναι άμεση ή έμμεση, υλική ή ηθική. Ενδεικτικές περιπτώσεις συμβολής του δικαιούχου συζύγου είναι η επιμέλεια και η ανατροφή των τέκνων, η παροχή ιδεών για την ανάπτυξη επιχειρηματικής δραστηριότητας, η αρωγή στο επάγγελμα του υπόχρεου συζύγου, η εξοικονόμηση μισθωμάτων από τη χρήση ως οικογενειακής στέγης του ακινήτου του δικαιούχου, η δημιουργία μιας ευχάριστης οικογενειακής ατμόσφαιρας που επηρεάζει θετικά την επαγγελματική απόδοση του συζύγου, η παροχή αγροτικών κλήρων του δικαιούχου για καλλιέργεια από τον υπόχρεο κ.α. Αναφορικά με το τεκμήριο συμβολής, ο νόμος στο άρθρο 1400 παρ 1. εδ. β΄ΑΚ καθιέρωσε το μαχητό τεκμήριο για το μέγεθος της συμβολής του δικαιούχου συζύγου στη περιουσία του υπόχρεου στο 1/3 της επαύξησης ως προς το οποίο επέρχεται απαλλαγή του ενάγοντος από το βάρος της απόδειξης. Η συμβολή λοιπόν του ενός συζύγου τεκμαίρεται στο 1/3 εκτός αν αποδειχτεί μεγαλύτερη ή μικρότερη ή καμία συμβολή. Το συγκεκριμένο τεκμήριο που θέτει ο νόμος είναι μαχητό καθώς ο εναγόμενος σύζυγος μπορεί να ανταποδείξει πως ο δικαιούχος πραγματοποίησε μικρότερη συμβολή από τη τεκμαιρόμενη ή και καμία συμβολή. Απαραίτητη προϋπόθεση που θέτει ο νόμος είναι να υπάρχει αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ της συμβολής του δικαιούχου και της αύξησης της περιουσίας του υπόχρεου. Η προϋπόθεση αυτή κρίνεται in concreto για τη συγκεκριμένη υπόθεση και όχι in anstracto. Η αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα παραγράφεται μετά από 2 έτη από τη λύση ή ακύρωση του γάμου ώστε να επέρχεται εκκαθάριση των σχετικών διαφορών μεταξύ των πρώην συζύγων και να μπορούν να συνεχίσουν χωρίς εκκρεμότητες τη ζωή τους σύμφωνα με το άρθρο 1401 εδ. γ΄ΑΚ.

Διαβάστε Επίσης  Διαζύγιο ποιος φεύγει από το σπίτι;

Η αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα ελέγχεται από το άρθρο 281 ΑΚ περί καταχρηστικής άσκησης δικαιώματος καθώς ο υπόχρεος σύζυγος κατά του οποίου ασκείται το δικαίωμα συμμετοχής στα αποκτήματα μπορεί να αποδείξει συγκεκριμένα περιστατικά που αποδεικνύουν πως η αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα θα έχει εξαιρετικά επαχθεις συνέπειες για τον ίδιο χωρίς να υπάρχει εύλογο όφελος για το δικαιούχο. Εξαιρετικά σημαντικό είναι να γνωρίζετε πως το ζήτημα της προστασίας της αξίωσης συμμετοχής στα αποκτήματα δύναται να προστατευθεί με τη λήψη ασφαλιστικών μέτρων εφόσον πληρείται η προϋπόθεση του άρθρου 682 ΚΠολΔ περί ύπαρξης κινδύνου ματαίωσης της αξίωσης συμμετοχής. Επιμέρους ασφαλιστικά μέτρα που μπορούν να διαταχθούν προς εξασφάλιση της αξίωσης συμμετοχής είναι η συντηρητική κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων του υπόχρεου συζύγου που πιθανολογείται πως θα είναι οφειλέτης, η προσημείωση υποθήκης επί ακινήτου του υπόχρεου συζύγου καθώς και η απαγόρευση διάθεσης για τη προστασία της αξίωσης των αποκτημάτων.

Τέλος, αρμόδιο δικαστήριο για την εκδίκαση της αγωγής αξίωσης συμμετοχής στα αποκτήματα είναι το Μονομελές Πρωτοδικείο σύμφωνα με το άρθρο 592 παρ.3 περ.δ΄. Προσοχή όμως οι διαφορές των συντρόφων από σύμφωνο συμβίωσης υπάγονται στη τακτική διαδικασία, όπως και οι αγωγές αδικαιολόγητου πλουτισμού από τη λύση της ελεύθερης ένωσης. Κατά τόπο αρμόδιο δικαστήριο για την εκδίκαση της αγωγής αξίωσης συμμετοχής στα αποκτήματα είναι αυτό στη περιφέρεια του οποίου είχε ο εναγόμενος τη κατοικία του κατά το χρόνο κατάθεσης και εγγραφής της αγωγής στο πινάκιο.

Οι Υπηρεσίες μας​

Κατηγορίες

Logo δικηγορικού γραφείου Καμουζή

Δικηγόρος
Καμουζής Κωνσταντίνος

Δικηγορικό Γραφείο στην Αθήνα