Σίγουρα θα έχετε ακούσει στα ΜΜΕ πως ο χ κατηγορούμενος, καταδικάστηκε για παράδειγμα σε 2 έτη με αναστολή. Ας δούμε όμως αυτό το ευεργέτημα με μια αναλυτικότερη ματιά. Τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί η τάση να δίνεται στους κατηγορούμενους μια δεύτερη ευκαιρία, καθώς αποφεύγεται όσο γίνεται ο εγκλεισμός στα σωφρονιστικά καταστήματα. Οι κυριότερες αιτίες για την αύξηση της χορήγησής της είναι, αφενός η διαπίστωση πως στις φυλακές σπάνια επιτυγχάνεται σωφρονισμός, δηλαδή βελτίωση του χαρακτήρα του δράστη συνήθως μάλιστα επέρχεται το αντίθετο αποτέλεσμα και αφετέρου λόγο του υπερπληθυσμού των φυλακών και της ανάγκης για μείωση των κρατουμένων, ώστε να διατηρείται ένα στοιχειώδες επίπεδο διαβίωσης, για τους συνανθρώπους μας που πήραν τον κακό το δρόμο.
Η φυλάκιση επιλέγεται πλέον ως έσχατο μέσο, μόνο για πραγματικά σοβαρά αδικήματα και μόνον εφόσον ο κατάδικος δεν έχει τις προϋποθέσεις για να λάβει αναστολή ή για να μετατραπεί η ποινή του σε χρηματική. Δεν μπορούν να λάβουν αναστολή, άτομα που εμφανίζουν διαρκή παραβατική συμπεριφορά γνωστοί με τη φράση εγκληματίες του κοινού ποινικού δικαίου. Τέτοιοι είναι οι λεγόμενοι καθ’ έξη ή κατά επάγγελμα εγκληματίες, που με τη χρόνια παράνομη δράση τους έχει αποδειχθεί πως μόνο με τον εγκλεισμό τους θα μπορεί να προστατευθεί η κοινωνία από την εγκληματική τους ροπή. Στον αντίποδα, οι σύννομοι πολίτες που κατ’ εξαίρεση παρανόμησαν και κάποια στιγμή στη ζωή τους δεν επέδειξαν τη πρέπουσα επιμέλεια, λαμβάνουν την αναστολή της καταδικαστικής σε βάρος τους απόφασης.
Τι προβλέπει όμως ο νόμος αναφορικά με το ποιοι δικαιούνται να λάβουν αναστολή της ποινής τους;
Γίνεται η ακόλουθη διάκριση: α)αν η ποινή φυλάκισης είναι μέχρι 3 έτη και β) αν η ποινή φυλάκισης είναι από 3 έως 5 έτη (που είναι και το ανώτατο επιτρεπτό όριο).Και στα δύο χρονικά περιθώρια , κοινή προϋπόθεση είναι το πρόσωπο που καταδικάστηκε, είτε να έχει λευκό ποινικό μητρώο είτε να έχει προηγούμενες καταδίκες οι οποίες αθροιστικά να μην υπερβαίνουν το 1 έτος. Επισημαίνεται πως το δικαστήριο έχει τη διακριτική ευχέρεια, να μη δώσει αναστολή εφόσον αιτιολογημένα κρίνει ότι επιβάλλεται η εκτέλεση της ποινής, ωστόσο αυτό γίνεται σχετικά σπάνια.
Στη πρώτη περίπτωση , όπου η ποινή είναι κάτω από 3 έτη, η αναστολή παρέχεται για χρονικό διάστημα από 1 έως 3 έτη γεγονός που σημαίνει πως, αν ο καταδικασθείς δε διαπράξει άλλο έγκλημα μέσα στο χρόνο της αναστολής, η ποινή διαγράφεται. Στη δεύτερη εκδοχή, όπου η ποινή είναι από 3 έως 5 έτη φυλάκισης προβλέπονται αυστηρότεροι όροι και μάλιστα η αναστολή είναι υπό επιτήρηση. Η διάρκεια της αναστολής είναι 3 έως 5 έτη και ως όροι αναφέρονται ενδεικτικά οι ακόλουθοι: η αφαίρεση διπλώματος οδήγησης ή διαβατηρίου, η απαγόρευση επικοινωνίας με ορισμένα πρόσωπα , η υποχρέωση εμφάνισης σε αστυνομικό τμήμα κ.α. Τέλος αν ο καταδικασθείς παραβιάζει συστηματικά και εξακολουθητικά τους όρους της αναστολής, αυτοί μπορούν να τροποποιηθούν, ή να παραταθούν ή ακόμα και να αρθούν και να εκτελεστεί κανονικά η ποινή σε σωφρονιστικό κατάστημα.